Uitdrukking van de dag: over de balk smijten

De kans dat hij het wordt is klein, maar collega Marcel zou een prima minister van financiën zijn. Marcel weet alles van financieel management. Maar misschien nog belangrijker: hij heeft er een hekel aan als er geld over de balk wordt gesmeten.

Een docent die een leuk project aan het opzetten is, kan van Marcel steevast de vraag verwachten: wat kost dat dan wel niet? Terecht natuurlijk, deze vraag. Onderwijs wordt met publieke middelen gefinancierd, dus het is zaak dat we op de kleintjes blijven letten.

De uitdrukking ‘geld over de balk smijten’ (of gooien) komt waarschijnlijk uit het boerenbedrijf. Er zijn oudere varianten waarin het niet over geld maar over hooi gaat. De balk bevindt zich in een stal waar het vee stond. Wie bij het voederen het hooi nonchalant de stal ingooide, liep het risico dat het hooi op een balk bleef liggen en dus werd verspild.

Er circuleert ook nog een andere verklaring voor de herkomst van de uitdrukking. Koopmannen in koren of meel gebruikten bij de verkoop een zogeheten maat, een soort vat waarin zij de juiste hoeveelheid van hun koopwaar konden afmeten. Dwars over deze maat zat een balkje. De koopman die de maat te vol stortte en zijn waar dus boven/over de balk gooide, gaf meer dan hij verplicht was en verspilde dus zijn waren.

 

8 reacties op “Uitdrukking van de dag: over de balk smijten

  1. Ambachtslieden, brandweerlieden, kooplieden, opperlieden, stuurlieden, timmerlieden, voorlieden, werklieden en zeelieden, of voor mijn part allemaal op -lui, waar zijn ze gebleven?!
    Verdwenen kennis en daarom maar alles op -mannen laten eindigen? Jammer!

      1. No need to. Ik vind het zelf ook niet zo fantastisch, maar “koopmannen” staat wél in onze dikke als een van de drie meervoudsvormen van koopman.

  2. Dit meldt de Van Dale online:

    koop­man
    koop·man
    zelfstandig naamwoord • de m • kooplie­den, kooplui of koopman­nen

    1. Mijn edities (13 en 14) zijn op papier en op disk, dus al weer verouderd.
      Ik vond het ook al vreemd dat koopmannen er niet bij stond.

Reacties zijn gesloten.