Collega Marcel is een fanatieke supporter van FC Utrecht (voor de niet-kenners: we hebben het hier over voetbal). En hij komt er rond voor uit, ook al werkt hij in het Ajax-gezinde Amsterdam. Nou klinkt dat stoerder dan het is, want FC Utrecht is al jaren een zogenoemde angstgegner van Ajax. Noem FC Utrecht in het bijzijn van een Ajax-supporter en het angstzweet breekt hem uit.
Ook afgelopen weekend leek Ajax in eigen stadion te struikelen over de club uit Utrecht. Kort voor tijd stonden de bezoekers voor, maar uiteindelijk sleepte Ajax nog een gelijkspel uit het vuur. Met dank aan de scheidsrechter, die geheel onterecht een strafschop toekende. Een mazzeltje, geven zelfs de fanatieke Ajax-supporters bij ons op de kamer toe. Het zal duidelijk zijn: Marcel had er aardig de smoor in.
Smoor betekent van oudsher rook of damp. Smoren is doven of verstikken. Smoor wordt gebruikt in combinatie met heet: smoorheet is zo heet dat je bijna stikt. Er komen ook andere combinaties voor, zoals smoorverliefd en smoordronken. Er de smoor inhebben wil zeggen dat je een gevoel hebt alsof je stikt.
Bron: Etymologiebank.
Misschien leuk te vertellen, dat in het Antwerps dialekt “smoren” ook “(tabak) roken” betekent. Of het in heel Vlaanderen die betekenis heeft kan ik niet beoordelen.
Even gekeken in het online Vlaams Woordenboek en daar staat bij smoren:
roken
in die betekenis op bepaalde plaatsen aan het verouderen, bij jongere generaties heet het vaak ‘smoren’ voor wietroken en ‘roken’ voor het roken van sigaretten.
http://www.vlaamswoordenboek.be/definities/term/smoren
Spellingweetje: Leenwoorden uit het Duits verliezen hun oorspronkelijke hoofdletter en schrijven we met een kleine letter. Het is dus niet Angstgegner, maar angstgegner. Voor woordgroepen bestaat weer een uitzondering.
https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/apfelstrudel
En een bekend gebruik van smoor en smoren vind je in de keuken: een stukje vlees aanbraden en smoren met de deksel op de pan. In de Indische keuken vind je ook wel de toevoeging smoor, zoals bijvoorbeeld bij rendang smoor, of boemboe ajam smoor. Lekker!
Dank, is aangepast. Ook al is Utrecht voor Ajax wel meer een Angstgegner met hoofdletter A dan een angstgegner. 😉
Nog een opmerking. Paul schrijft, De smoor inhebben. Volgens mij moet het in hebben zijn, twee losse woorden. In mijn (oude) Van Dale 14 staat dat ook zo, De smoor in hebben, maar in het gratis online woordenboek schrijft Van Dale inhebben. Dat lijkt me onjuist. Inhebben kun je eventueel gebruiken voor het inhebben van oorbellen, maar niet als je ergens de smoor in hebt. Lees ook hier:
https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/oorbellen-inhebben-in-hebben
Ik ga het even navragen bij Onze Taal op Twitter. Van Dale reageert verder toch nooit.
Ik had er al eerder kort contact over met Paul en die baseerde zich op de online Van Dale en op de Woordenlijst waar inhebben voorkomt. Onze Taal om een reactie gevraagd en die vinden het een lastige kwestie. Ze verwijzen naar de Woordenlijst van de Taalunie waarin staat, de pee inhebben, en niet in hebben, wat ik zou verwachten. Ook verwijst Onze Taal naar een advies van de Taalunie waarbij, naar mogelijke analogie, zowel aanhebben als aan hebben worden goedgekeurd. Ok, de smoor inhebben is dan denkelijk correct, al gaat het tegen mijn taalgevoel in. Toch ook nog een tweetje gestuurd naar de Taalunie en waar ik dan persoonlijk niet enthousiast van word, is dat ze een keuze openlaten en daar ben ik niet voor.
Mijn overtuiging dat het de smoor in hebben, is volgens de Taalunie ondubbelzinnig niet correct en moet de smoor inhebben zijn. Zie, ad 13:
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1741
Verkeerde inschatting van mij.
[ Je kan ook iets in de kiem smoren, gelijk verstikken. ]
In Vlaanderen gebruikt men regionaal vaak ‘smoren’: een sigaretje roken. Dat klinkt natuurlijk nog viezer dan het al is.